Jan Morawski (jezuita)

Jan Morawski

Portret z łacińską inskrypcją: Dwa świeczniki jaśniejące przed Panem - [pochowanych] w grobie ojców Towarzystwa Jezusowego w Poznaniu. Wielebny ojciec Kasper Drużbicki przez śmierć niezepsuty, wielebny ojciec Jan Morawski za życia całkowicie nienaruszony.
Kraj działania	I Rzeczpospolita
Data urodzenia	29 grudnia 1633
Data i miejsce śmierci	24 czerwca 1700 Poznań
Wyznanie	katolicyzm
Kościół	rzymskokatolicki

Jan Morawski herbu Dąbrowa (ur. 29 grudnia 1633, zm. 24 czerwca 1700 w Poznaniu) – jezuita, kaznodzieja, pisarz teologiczny, nauczyciel.

Życie

Pochodził z podlaskiej szlachty; jego rodzicami prawdopodobnie byli Marcin Morawski i Katarzyna z Godlewskich.

Do nowicjatu jezuitów wstąpił w 1651 roku. Po ukończeniu studiów został wyświęcony na prezbitera. Początkowo pracował w zakonnym kolegium w Kaliszu, gdzie w latach 1653–1655 uczył gramatyki. W kolejnych latach aż do 1659 roku studiował w Rzymie. Po powrocie został skierowany do kolegium zakonnego Jarosławiu, w którym pełnił funkcję rektora. Niedługo potem, w 1660 roku został przeniesiony ponownie do kolegium w Kaliszu, gdzie wykładał liczne przedmioty: etykę, matematykę, filozofię, logikę, fizykę, teologię dogmatyczną i konwersję moralną; ponadto przez 2 lata jako prefekt nadzorował wszystkie kaliskie szkoły. Następnie przeniesiony został do kolegium w Poznaniu na wykładowcę teologii, którym był w latach 1664–1678. Następnie na krótko w latach 1678–1680 został ponownie rektorem w Jarosławiu, po czym wrócił do Poznania na poprzednie stanowisko; pod koniec swojego tam pobytu był prefektem studiów wyższych. Od 1682 roku był kierownikiem studiów w kolegium Św. Piotra w Krakowie, a następnie rektorem nowicjatu. Ostatnim jego miejscem pobytu było kolegium w Poznaniu, dokąd przybył pod koniec 1689 roku. Do roku 1696 był jego rektorem, po czym zrezygnował i pozostał jedynie spowiednikiem kolegium.

Równolegle do pracy nauczycielskiej w kolejnych kolegiach Jan Morawski publikował liczne dzieła teologiczne w języku łacińskim i polskim. Dzięki tej działalności został zauważony przez króla Jana III Sobieskiego, co zaowocowało licznymi powołaniami do prowadzenia dysput z innowiercami. Był także deputatem prowincji polskiej jezuitów na XIII kongregację generalną w Rzymie w 1687 roku. Dzięki zdobytemu zaufaniu generała Tirso Gonzáleza otrzymał w 1688 roku zadanie napisania raportu o stanie polskiej prowincji zakonu.

Dzieła

Napisał około 30 pism teologicznych w języku polskim i łacińskim, między innymi:

• Totius phihsophiae principia [...] de ente in communi (Poznań 1666)
• Palaestra christianae pietatis (Poznań 1669)
• Quaestiones de Verbo Incarnato et de ejusdem admirabili Matre Virgine (Poznań 1671)
• Quaestiones de Deo uno et trino (Poznań 1674)
• Quaestiones theologicae selectae ad totam Summam divi Thomae Aquinatis (Kalisz 1681)
• Scintillae divini amoris (Kraków 1684)
• Sancta Romana Ecclesia (Poznań 1690)
• Duchowna theologia abo Kościół Ducha Świętego to jest człowiek doskonały (Poznań 1695)
• szereg popularnych modlitewników i rozmyślań religijnych

Książki te miały XVII i XVIII w. wiele kolejnych wydań, nawet do kilkunastu. Kasper Niesiecki opisał go słowami „Filozoficznych i teologicznych nauk wielka ozdoba i zaszczyt; w których tak celował, że innych zdania za sobą ciągnął”.

Zobacz też

• Mikołaj Łęczycki
• Kasper Drużbicki
• Daniel Pawłowski
• Tomasz Młodzianowski

Bibliografia

• Karol Estreicher: Bibliografia polska. T. 22. Kraków: Akademia Umiejętności, 1908, s. 551-557.
• Ludwik Grzebień (red.): Encyklopedia wiedzy o jezuitach na ziemiach Polski i Litwy. 1564-1995. Kraków: Wydział Filozoficzny Towarzystwa Jezusowego, 1996. Brak numerów stron w książce
• Antoni Gąsiorowski, Jerzy Topolski (red.): Wielkopolski słownik biograficzny. Warszawa-Poznań: Państwowe Wydawnictwo Naukowe, 1981, s. 495. ISBN 83-01-02722-3.

Linki zewnętrzne

• Dzieła Jana Morawskiego w bibliotece Polona